به گزارش خبرنگار گروه راه و ساختمان صنعت نیوز، گيلان توانمندي هاي قابل توجهي براي سرمايه گذاري هاي اقتصادي به ويژه در زمينه صنعت دارد.
قرارگرفتن درحاشيه درياي خزر ، همسايگي باكشورهاي آسياي ميانه و كشورهاي حوزه قفقاز ، داشتن منطقه آزادتجاري - صنعتي انـزلي و نيز بهره مندي از امكانات زيربنايي توسعه صنعتي از جمله راههاي مواصلاتي مناسب (خطوط هوايي – جاده اي) و ريلي ( که در آينده نـه چندان دور به بهره برداري مي رسد) و دسترسي آسان به امكاناتي چون آب ، برق وگاز و ديگر امكانات زيربنـايي تـوسعه صنعت ، تـوانمندي هاي قابل توجهي براي توسعه اين بخش درگيلان فراهم كرده است .
به رغم بهره مندي از اين امكانات بالقوه و بـالفعل ، تـوسعه صنعتي در گيلان با چالش مهمي در زمينه تامين زمين مورد نياز روبروست.
ارزشمند بـودن زمين هاي گيلان براي كشاورزي ، تراكم بالاي جمعيت در گيـلان ( 171 نفر در هر كيلومتر مربع) شكننده بودن وضع زيست محيطي استان و وجود جنگل هـا و مـراتع در بخش زيادي از زمين هاي گيلان ، از عوامل كميـاب بـودن زمين بـراي تـوسعه فعاليت هـاي صنعتي در استان گيلان محوسب مي شوند.
البته نبايد فراموش كرد كه تـوسعه صنعتي در گيـلان با موانع ديگري از جمله كمبود نقدينگي ،مشكلات تامين مواد اوليه ، رونق نداشتن تجارت خارجي ، سخت گيري بـانك ها در پرداخت تسهيلات و... نيز روبروست، اما اگر همه اين عوامل نيز رفع شود ايجاد صنايع درگيلان با مشكل حاد و جدي كمبود زمين روبروست.
وسعت گيلان 14 هزار و711 كيلومتر مربع است که يك ميليون و 317 هزار هكتار آنرا جنگل هـا ، مـراتع و اراضي ملي (کوه ها –تالاب ها و نظاير آن) و 426هزار هكتار آنـرا زمين هـاي كشاورزي ( شاليزار ، باغ هاي چاي و ميوه و ...) تشكيل مي دهد.
به علت ارزشمند بودن زمين هاي گيلان براي كشاورزي و تراكم بـالاي جمعيت در استان فقط دو هزار و 800 هكتار از زمين هاي استان به بخش صنعت اختصاص يافته است.
اين امر باعث شده تا هيات دولت در دور اول سفر بـه گيـلان در اسفند 85 بـه رغم ممنوعيت هاي قانوني ، طرح تغييركاربري هزار هكتار از زمين هاي گيلان را براي توسعه و ايجاد شهرك هاي صنعتي جديد در استان و افزايش وسعت شهر صنعتي رشت از520 هكتار به 2 هزار و 288 هكتار تصويب كند.
تصويب اين طرح اين اميدواري را ايجـاد كـرد كـه بخشي از مشكل تـامين زمين براي صنعت گيلان حل شود اما باگذشت21 ماه از تصويب اين طرح هنوز به طورکامل اجرايي نشده است.
نبايد فـراموش كرد كه يكي از مصوبات مهم سفر هيات دولت به گيلان در دور نخست سفرهاي استاني ، سـاخت کارخانه پتروشيمي در استان بود كه اين طـرح هم به علت تامين نشدن زمين مناسب براي آن و نيز برخي ملاحظات زيست محيطي تاكنون اجرايي نشده است.
رئيس سازمان صنايع و معادن گيلان هم " تامين زمين مورد نياز " را از اسـاسي ترين مشكلات پيش روي صنعت گيلان مي داند و مي گويد درحاليكه سرانه فضاهاي موجودصنعتي در شهرك هاي صنعتي ايـران 7/9 متر مـربع به ازاي هـر نفـر مي باشد اين رقم در گيلان 2/56 متر مربع است.
اصغريان مي افزايـد : مساحت زمين هايي كه در اختيـار شهرك هاي صنعتي گيلان قرار دارد 715 هكتار است در حاليكه اين رقم در كشور به طور ميانگين 3 هزار و 120 هكتار مي باشد .
رئيس سازمان صنايع و معادن گيلان مي گويد تـاكنون دو هـزار و 800 هكتـار زمين به بخش صنعت گيلان اختصاص يافته اين در حاليست كه بخش صنعت بايد 24 درصد اشتغال گيلان را تامين كند .
وي مي افزايد : اگـر فقط نيم درصد از زمين هاي گيلان به بخش صنعت اختصـاص يابد بخش صنعت مي تواند 35 درصد اشتغال گيلان معادل اشتغال بخش كشاورزي استان را تامين كند.
رئيس سازمان صنايع ومعادن گيلان همچنين بـا انتقاد از روند كند واگذاري زمين براي ساخت پتروشيمي گيلان ميي گويد : منـابع طبيعي گيـلان 300 هكتـار از زمين هاي شركت كشت و صنعت سپيدرود رشت را براي اين امر اختصاص داده است كه اين زمين ها به علت واقع شدن در حاشيه شهر از نظر زيست محيطي براي ساخت پالايشگاه مناسب نيست.
اصغريان همچنين تعيين زمين براي ايجاد واحدهاي صنعتي براساس نظرمسئولان نه سرمايه گذار را ديگـر مشكل بخش صنعت گيلان مي داند و مي گويـد : اين بـاور بـرخي هـا مبني بـر اينكه "سرمايه گذار نبايد مكان سرمايه گذاري صنعتي را انتخاب كند بلكه بـايـد هر جايي كه به وي زمين دادند سرمايه گذاري كند " باوري نادرست است كه به فرار سرمايه گذار از گيلان منجر خواهد شد.
وي بـا بيـان اينكه زمين صنعتي بايد ويژگي هاي لازم براي استقرار صنعت را داشته بـاشـد مي افزايد: برخي مسئولان زمين هايي را براي ايجاد واحدهاي صنعتي پيشنهاد مي كنند كه هزينـه تسطيح و آمـاده سـازي برخي از آن ها كه حتي فـاقد پوشش جنگلي هم هستند دو برابر قيمت زمين هاي آماده اي است كه در اختيار صنعت گران قرار مي گيرد.
رئيس سازمان صنايع ومعادن گيلان مي گويد : بـه علت ارزشمند بودن زمين هاي گيلان براي كشاورزي سرمايه گذاران بخش صنعت در گيلان به سمت زمين هـايي با ساختار بسيار سخت و خشن آن هم در نـواحي كـوهستاني و دور افتاده هدايت مي شوند ، زمين هايي كـه بـا هيچ توجيهي براي فعاليت هاي صنعتي مناسب نيستند.
اصغريان معتقد است اين سياست هـا بـاعث شده بـرخي سرمايه گذاران كه براي ايجاد صنايع پتروشيمي و فولاد سازي در گيلان تمايل داشتند از سرمايه گذاري در گيلان منصرف شوند.
مدير كل منابع طبيعي گيلان هم مي گويد بـراي توسعه صنعت درگيلان تاكنون 2 هزار هكتار زمين اختصاص داده ايم.
محمدي مي افزايد: منابع طبيعي گيـلان بـراي تسريع در سـاخت پالايشگاه گيلان 300 هكتار زمين اختصاص داده است امـا متوليان بخش صنعت معتقدند اين زمين بـراي ساخت پالايشگاه مناسب نيست .
وي در ادامه با پيش كشيدن مساله لزوم استفاده بهينه از زمين هاي دراختيار بخش صنعت استان گفت: در حالي بخش صنعت استان براي دريافت زمين هاي جديد اصرار مي ورزد كه از همه ظـرفيت هاي زمين هاي در اختيارش استفاده بهينه نمي كنـد و در بسيـاري از منـاطق صنعتي گيلان به ويژه شهر صنعتي رشت ، زمين هاي خالي براي ايجاد صنايع جديد وجود دارد.
محمدي در ادامه تعريف نشدن توانمنديهاي زمين هاي گيلان را ازمشكلات مهم استان مي داند و مي گويد: بايد براساس طـرح آمايش منطقه اي ،كاربري وتوانمنديهاي اراضي مختلف گيلان شناسايي و معرفي شود ، اما چون اين كار انجام نشده همه فكر مي كنند هرجـايي از گيلان مي توان براي ايجاد صنايع اقدام كرد.
مدير كل منابع طبيعي گيلان اين تفكر را كه "سرمايه گذار بـايـد مكـان زمين مورد نيازش را انتخاب و مشخص كند "يك بـدعت نـادرست در گيـلان مي داند و مي گويـد : اين مساله در هيچ جايي معمول نيست چرا كـه منـابع طبيعي بايد براساس قابليت يك زمين آن را به سرمايه گذار معرفي و واگذار كند.
مديرانجمن مديران صنايع گيلان هم بااشاره به لزوم برنامه ريزي جدي براي مساله تامين زمين براي صنايع استان مي گويد: بـراساس تحقيقات پارك علم و فن آوري گيلان، از ضايعات برنج مي توان 17 نوع محصول جانبي و با فرآوري چاي مي توان 5 نوع محصول جديد توليد كرد اما بي شك راه اندازي اين صنايع كه مي تواند درافزايش درآمدهاي اقتصادي گيلان و ايجاد فرصت هاي شغلي جديد در استان موثر باشند نيازمند تامين زمين مناسب است.
مدير عامل شهر صنعتي رشت هم بـا تـاييد مشكل تامين زمين مناسب براي توسعه صنعتي گيلان مي گويد: اگر فقط نيم درصد از زمين هـاي كشاورزي گيـلان به بخش صنعت اختصاص داده شود بخشي از مشكل اشتغال در استان برطرف خواهد شد.
ميرشمس الدين مهدوي مي افزايد: اگرچه توجه به بخش كشاورزي و رفع مشكلات آن ضروري است امـا با توجه به مشكلات اين بخش از جمله سنتي بودن كشاورزي و خـرد بودن زمين هاي زراعي ، بخش كشـاورزي در زمينه ايجاد اشتغال با مشكلات جدي روبروست ، از اين رو بـايـد براي ايجاد اشتغال به بخش صنعت و گردشگري هم به صورت ويژه نگريست.
كوتاه سخن اينكه مساله تامين زمين براي توسعه بخش صنعت درگيلان باتوجه به نقش اين بخش در توليد و نيز ايجاد فرصت هاي شغلي جديد از مسائل مهم استان است اما با توجه به مرغوبيت زمين هاي گيلان براي كشاورزي ، تـراكم بـالاي جمعيت در استـان و نيز شكننده بودن محيط زيست استان از يک سو و پـراکندگي و تعدد نظرات در زمينه مشکل تـامين زمين بـراي توسعه صنعتي گيلان ، بـايد مقوله تامين زمين براي بخش صنعت با ديدي فرابخشي و كلان نگر حل و فصل شود .
نبايد فراموش كـرد در توسعه همه جانبه گيلان نمي توان توسعه صنعتي استان را ناديده گرفت اما توسعه صنعت درگيلان برخلاف بسياري ازمناطق ديگر با مسائل اجتماعي – زيست محيطي و كشاورزي آميختگي بيشتري دارد.
اجراي سريع تر طرح آمايش سرزميني كه در آن كاربري زمين هاي گيلان متناسب با نيازها و بـافت شناسي جغرافيايي – اجتماعي صنعتي و كشاورزي تعريف شود در اين زمينه بسيـار موثر خواهد بود.