حملات هوایی اسرائیل، ترکیه و روسیه

«مردم شمال سوریه با صدای غرش جنگنده‌هایی که بر فراز آسمانشان گذر می‌کنند، می‌فهمند که آن جنگنده از کجا بلند شده و آیا جانشان در خطر است یا نه؛ اما از ابتدای این هفته، آسمان سوریه میزبان پرنده‌هایی از ۳ جبهه مختلف بوده است.»

به گزارش ایسنا، روزنامه گاردین در مطلبی به حملات اخیر ترکیه، روسیه و اسرائیل در سوریه پرداخته است: «مردم شمال سوریه به غرش جنگنده‌هایی که بر فراز این دشت‌ها گذر می‌کنند عادت دارند، آن‌ها حتی با شنیدن صدای موتور جنگنده، تشخیص می‌دهند که از کجا آمده است و آیا باید پناه بگیرند یا نه!

اما این افراد در روزهای گذشته کار سختی داشته‌اند؛ جنگنده‌های سه جبهه مختلف به آسمان سوریه هجوم آورده و از سواحل مدیترانه تا بیابان‌های شرق این کشور را هدف قرار دادند.

جنگنده‌های اسرائیل، ترکیه و روسیه در روزهای اخیر در سوریه عملیات انجام داده و یادآوری کردند که این جنگ ۱۱ ساله، هنوز مناقشه‌ای است که احتمال تشدید آن در دست‌کم سه جبهه وجود دارد. اما همزمان با اینکه توجه جهانی بر تشدید درگیری‌ها در اوکراین متمرکز شده، جنگ ناتمام سوریه کام این منطقه آتش‌خیز را هر روز تلخ‌تر از قبل می‌کند.

حملات اخیر با هجوم جنگنده‌های اسرائیلی به چندین منطقه در ساحل و مرکز سوریه در روز شنبه آغاز شد. صدای انفجارهای شدیدی در لاذقیه، حماة و حمص به گوش رسید، جایی که بار دیگر به محل استقرار نیروهای نظامی سوریه تبدیل شده است. مقامات سوریه گزارش دادند که در تازه‌ترین حمله اسرائیل به این مناطق، دست‌کم چهار سرباز جان باخته‌اند.

یک روز بعد، جنگنده‌های ترکیه مواضع کردهای سوریه در شمال‌ شرق این کشور را هدف گرفتند و سپس رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه هشدار داد که بار دیگر به مراکز نیروهای کُرد حمله زمینی کرده و برای یک میلیون آواره عرب، خانه‌ای جدید ایجاد خواهد کرد، پناهجویانی که سازمان‌های غیردولتی نگران خطر تبعید قریب‌الوقوع آن‌ها هستند. ساعاتی پس از اظهارات اردوغان؛ شبه‌نظامیان کرد حمله‌ای راکتی در مرز انجام دادند که به مرگ دو تن و مجروح شدن ۱۰ تن در یک شهر مرزی ترکیه منجر شد.

پس از این، در ساعات پایانی یکشنبه و اوایل روز دوشنبه، اندک جنگنده‌های روس که در ترکیه باقی مانده‌اند به پرواز در آمده و نواحی روستایی ادلب در نزدیکی مرز ترکیه و مراکز غیرنظامی در نزدیکی دو کمپ پناهجویان را هدف قرار دادند. به نظر می‌رسد ارتش سوریه نیز از این حمله حمایت کرده است. روسیه گروه‌های شبه‌نظامی که در کنترل دمشق نیستند را به حمایت از افراطی‌ها متهم کرده و مکرراً به مواضعشان حمله کرده‌ است.

مصطفی، یک آواره سوری در منطقه ادلب می‌گوید: ما هواپیماهای سوری و روس را از صدایشان می‌شناسیم. قدیمی هستند و می‌تواند از فاصله زیاد صدایشان را شنید. اما جنگنده‌های ترک فرق دارند. آن‌ها ناگهان می‌آیند و ناگهان می‌روند. البته با ما کاری ندارند؛ به دنبال کردها هستند.

او در ادامه درباره جنگنده‌های اسرائیلی می‌گوید: تنها باری که صدایشان را شنیدم، وقتی بود که به مواضع نیروهای نظام سوریه در نزدیکی حماة حمله کردند. آن‌ها زیاد هستند.

حملات ترکیه در شمال‌شرق سوریه پرتکرار هستند. آنکارا می‌گوید هدفش از این حملات انتقام گرفتن از بمب‌گذاری اخیر در استانبول است که جان ۶ نفر را گرفت؛ انفجاری که اردوغان آن را به حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) نسبت می‌دهد. این حملات در داخل سوریه به عنوان مقدمه‌ای برای حمله زمینی در نظر گرفته می‌شود، حمله‌ای که احتمالا قصد دارد جرابلس که تحت کنترل سوریه است را به شهر تل ابیض متصل کند.

حملات سه سال گذشته جای پای ترکیه را در این منطقه محکم کرده و تا حدی آنکارا را به هدف پس راندن کردها از مرز نزدیک کرده است. مقامات آنکارا از دیرباز حضور کردها در شمال‌شرق سوریه را تسهیل‌کننده شورشی در جنوب‌شرق ترکیه می‌دانند که بیش از چهل سال است که با آن مقابله می‌کنند، شورشی از سمت کردهای ترکیه برای تشکیل یک "کشور مستقل".

در حال حاضر تعدادی از سوری‌های ساکن ترکیه به مناطق مرزی بازگردانده شده‌ و بسیاری دیگر می‌گویند که با افزایش لفاظی‌های ضد سوری، فضای ترس در داخل ترکیه رو به افزایش است.

یک مقام منطقه‌ای در جنوب ترکیه می‌گوید: داریم پاکسازی می‌کنیم؛ زمان پایان جنگ فرا رسیده است.

با این حال، بسیاری از افرادی که نخستین روزهای اعتراضات علیه نظام سوریه در ۲۰۱۱ را به چشم دیدند، این پایان به نوبه خود شروع عصر جدیدی از مناقشات میان طرفین درگیری است: ترکیه که فعالانه از گروه‌های مخالف اسد حمایت می‌کند؛ روسیه که به اسد کمک کرد شکست را به یک «پیروزی» تبدیل کند؛ و اسرائیل که در خاک سوریه با ایران درگیر است.

لینا خطیب، رئیس برنامه خاورمیانه و آفریقای شمالی در اندیشکده «چتم» می‌گوید: این خطر وجود دارد که جنگ سوریه به یک مناقشه فراموش‌شده بدل شود. اما حملات هوایی جاری توسط اسرائیل، ترکیه و روسیه نشان می‌دهد که هنوز منافع منطقه‌ای در خطر هستند، زیرا هر یک از این سه طرف، رقیب خود را هدف می‌گیرد تا از تحکیم نفوذ حریفش در سوریه جلوگیری کند.

او می‌گوید: این نشان می‌دهد که مناقشه سوریه نه یک مناقشه منزوی است و نه جنگی داخلی است که همه طرفین دعوا سوری باشند. منافع منطقه‌ای و بین‌المللی همواره در این مناقشه نقش داشته‌اند و حملات متناوب اسرائیل، ترکیه و روسیه از عزم این سه جبهه برای حفاظت از منافعشان خبر می‌دهد.

سخنگوی یگان‌های مدافع خلق سوریه (ی‌پ‌گ) می‌گوید: ترکیه نواحی زیادی در شمال‌شرق سوریه را با پهپاد و هواپیما هدف قرار داد. بهانه‌اش هم بمب‌گذاری در استانبول بود. آن‌ها ی‌پ‌گ را به بمب‌گذاری متهم کردند، اما ما چنین کاری نمی‌کنیم. ما باور داریم که این حمله توسط سرویس امنیتی ترکیه انجام شده تا با یک تیر، دو نشان بزند: نخست این که زمینه‌ای برای حمله به ما را فراهم کند و دوم اینکه فرایند برگرداندن سوری‌ها به نواحی تحت کنترل ترکیه در سوریه را تسریع کند.»