حرکتی برای مبارزه با گنج‌یابی

به گزارش صنعت نیوز، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از تشکیل کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز با حضور متخصصان خبر داد و گفت: برای مقابله با آثار مخرب فرونشست و بلایای طبیعی نیز کارگروه ویژه‌ای تشکیل می‌شود.
مصطفی ده‌پهلوان در نشست خبری یکشنبه ۲۱ مردادماه که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد با این تاکید بر اینکه کارگروه مبارزه با گنج‌یابی و حفاری‌های غیرمجاز فقط مربوط به پژوهشگاه نیست و متخصصانی از دستگاه‌های مختلف گردهم می‌آیند تا با هم‌اندیشی درباره مهار فضای مجازی در حوزه گنج‌یابی به راه‌کار برسند، افزود: ما می‌خواهیم درباره علم باستان‌شناسی ایجاد حساسیت کنیم و به آن نگاه طاغوتی نشود. باستان‌شناسی علم محض است و باید توجه ویژه‌ای به باستان‌شناسی داشته باشیم.
او در توضیحات تکمیلی‌تر گفت: محوریت این کارگروه با انجمن علمی باستان‌شناسی کشور است و این کار مردمی باید باشد.
ده‌پهلوان در ادامۀ این بحث و در پاسخ به این پرسش که چگونه با گنج‌یاب‌ها و حفارانی که در فضای مجازی با هویت مشخص درحال فعالیت هستند، هیچ برخوردی نمی‌شود و آنها آزادانه و مکرر در حال پخش فیلم از حفاری‌ها و دادن نشانی کذب از گنجینه‌های توهمی هستند، اظهار کرد: موضوع این است که پژوهشگاه توان اجرایی ندارد تا به محاکم قضایی ورود کند و آن شخص یا اشخاص را که در فضای مجازی صفحه مشخص دارند، دستگیر کند. هرچند به شدت پیگیر این موضوع هستیم. به ما گفته شده است پرونده‌ای با مصادیق مجرمانه‌ برای یکی از این اشخاص تهیه کنیم که این کار از عهده ما بر می‌آید و انجام خواهیم داد.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: ما درباره این موضوع شانه خالی نمی‌کنم. درست است پژوهشگاه باید مطالبه‌گرانه و با حساسیت پیگیری کند اما گنج‌یابی موضوعی نیست که پژوهشگاه به تنهایی درباره آن بتواند اقدام کند. موضوع گنج‌یابی را به این سادگی از ذهن مردم نمی‌توان پاک کرد.
در ادامه این نشست، «موضوع حفاری‌های سازمان‌یافته که در سال‌های اخیر علنی‌تر شد و نگاه حذفی به جریان گنج‌یابی که با پیشنهاد تشکیل کلوپی به منظور آموزش گنج‌یاب‌ها و حفاران مشابه کلوپ محیط زیست برای شکارچیان غیرمجاز همراه بود،» از سوی برخی خبرنگاران مطرح شد که ده‌پهلوان در پاسخ به آنها گفت: گنج‌یابی در کشور بحرانی شده است. البته ما از دوره ناصرالدین شاه این موضوع را داریم. گنج و گنج‌یابی و حضور نهادهای دولتی سالیان سال است که وجود داشته و ممکن است در آینده هم باشد. می‌دانید حتی در دوره‌ای جویندگان گنج به برخی نمایندگان مجلس نزدیک شدند و طرح آزادسازی حفاری در کشور پیشنهاد شد که در نهایت از دستور پیگیری خارج شد. با این همه، فکر می‌کنم در یکی دو سال اخیر توانستیم به مدیران ارشد اثبات کنیم که گنج به آن منظور، توهمی بیش نیست.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: در راستای اقداماتی که برای مبارزه با این جریان انجام می‌دهیم از پایان‌نامه‌ها مرتبط با این موضوع استقبال می‌کنیم و قرار است به صورت پایلوت در یک استان موضوع گسترش گنج‌یابی از طریق فضای مجازی بررسی مطالعاتی شود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه هشتگ «شکارچی قبر» زیاد شده است، ‌ گفت: یک اسکلت انسان، مملو از اطلاعات است، شاید ۵۰۰ صفحه مطلب از یک اسکلت به دست آید درحالی که حفارها اسکلت‌ها را در پی یافتن گنج نابود می‌کنند. ما باید آرشیوی در مرکز داشته باشیم تا اگر گورستانی کاوش می‌شود بقایای زیستی در آن نگهداری شود.
ده‌پهلوان در ادامه این نشست به وضعیت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری نگاهی داشت و اظهار کرد: امروز قرائت‌های نادرستی به نام پژوهشگاه، وزارتخانه و دانشگاه وجود دارد. خیلی وقت‌ها دیده می‌شود از دانشگاهیان به عنوان مهمان خارجی یاد می‌شود، این نگاه دوقطبی و چندقطبی آسیب بزرگی در حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی است. همه ما سربازان میراث فرهنگی هستیم و باید تمام تلاشمان را برای حفاظت از میراث فرهنگی داشته باشیم.
او در ادامه به ثبت هگمتانه اشاره کرد و افزود: اگر هگمتانه ثبت جهانی شد به خاطر فعالیت‌های باستان‌شناسی و پژوهشگران بود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با یادآوری اینکه پژوهشگاه مجاز نیست در روش‌های اجرایی مرمت ورود کند، اظهار کرد: در این حوزه مشکلات زیادی داریم، از جمله فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی که در تلاشیم آزمایشگاه جدیدی را راه‌اندازی کنیم. در این مسیر قدری موفق بودیم و قدری ناموفق.
او با اشاره به اینکه ساختمان پژوهشگاه که اواخر دهه ۷۰ ساخته شد تا به مرکز حفاظت مرمت و علوم آزمایشگاهی حوزه میراث فرهنگی تبدیل شود، مشابه الگوی موزه‌های هرمیتاژ و بریتانیا، گفت: اگر بخواهیم در دنیای امروز و نسبت به تحولات جهانی پیش رویم هنوز خیلی راه داریم و نیاز است ارتقاء و ساماندهی آزمایشگاهی را داشته باشیم. روز نخست این ساختمان برای ۷۰ کارشناس بنا شد اما در دهه ۸۰ دستکاری‌های زیادی اتفاق افتاد که ما را از استانداردها دور کرد. اکنون درصدد هستیم آن استانداردها را برگردانیم.
ده‌پهلوان همچنین تاکید کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرار نیست جابه‌جا شود و برداشت نادرستی احتمالا از مصاحبه‌های ما شده است. ما درصدد راه‌اندازی و ساماندهی آزمایشگاهی نوین و آرشیو بقایای زیستی هستیم که طبق قول وزیر، اقدامات اولیه برای آن انجام شده است.
او ادامه داد: هوشمندسازی فعالیت‌های پژوهشی و شبکه‌سازی علمی و سازمانی در حوزه پژوهش دو برنامه دیگر پژوهشگاه است.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری همچنین از ارائه دستورالعمل پیوست باستان‌شناسی به پروژه‌های عمرانی به صورت آیین‌نامه به دولت خبر داد و افزود: این طرح این هفته در کمیسیون‌های دولت طرح می‌شود. این دستورالعمل الزام برنامه‌های چهارم و ششم بوده است.
ده‌پهلوان همچنین درباره نتایج پیگیری اولویت‌های ۲۰ گانه این پژوهشگاه که در ابتدای حضورش در این سمت مطرح کرده بود، گفت: آن اولویت‌ها امروز شاخ و برگ پیدا کرده است، از طرفی درک کرده ام که پیگیری برخی از اولویت‌ها به سادگی نیست. رسیدن به اولویت‌ها در یک سال امکان‌پذیر نیست اما بخشی از آنها را در یک سال گذشته جامه عمل بپوشانیم که البته به همکاری بین‌دستگاهی نیاز است. با مجلس ارتباط خوبی داشتیم که موفق شدیم در جدول ۱۲ اعتباری به مبلغ ۱۰۰ میلیارد برای پژوهش اضافه شود که البته هنوز تخصیص نیافته است.

*