مدیریت پایدار آب با ایجاد واحدهای کوچک برای تصفیه پساب

شهردار پایتخت جمهوری اسلامی ایران در دهمین رویداد «پلی برای شهرها» آژانس توسعه صنعتی سازمان ملل (UNIDO) درباره مدیریت پایدار آب در تهران توضیحاتی ارائه داد.

به گزارش ایسنا، علیرضا زاکانی در ادامه سفر به چین در سخنرانی خود در دهمین رویداد «پلی برای شهرها» آژانس توسعه صنعتی سازمان ملل (UNIDO) به تشریح تجربه تهران در زمینه مدیریت پایدار آب پرداخت.

شهردار پایتخت جمهوری اسلامی ایران در این رویداد درباره تجربه‌های نوآورانه تهران در زمینه پایداری آب سخن گفت و اظهار کرد: تهران، همچون بسیاری از کلان‌شهرهای جهان با چالش‌هایی جدی در زمینه کمبود آب، فشار بر منابع زیرزمینی و آلودگی فاضلاب مواجه است. در پاسخ به این شرایط، شهرداری تهران پروژه‌ای با رویکردی نوآورانه را آغاز کرده است؛ احداث تصفیه‌خانه‌های محلی با سیستم غیرمتمرکز، درست در دل محلات شهری.

سرانه‌ فضاهای سبز داخل و خارج تهران بیش از میانگین جهانی است

وی افزود: ما در شهر تهران برای ایجاد طراوت در زندگی شهروندان و کاهش آلودگی هوا، رویکرد توسعه فضاهای سبز را پیگیری کردیم تا جایی که فضای سبز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طی ۴۶ سال ۲۰ برابر شده است و سرانه‌ فضاهای سبز داخل و خارج شهر، هر دو بیش از میانگین جهانی است. البته یکی از مؤثرترین موانع، آب مورد نیاز این فضاهاست. علاوه بر آن در همین زمان نیز جمعیت تهران سه برابر شده که این امر نیاز به آب را تشدید کرده است.

تأمین ۳۶ درصد آب مورد نیاز فضاهای سبز داخل تهران با بازچرخانی آب

زاکانی ادامه داد: ۴۶ سال پیش تمام آب مصرفی فضای سبز از چاه‌ها برداشت می‌شد که ادامه آن، فاجعه بزرگ فرونشست زمین را به همراه داشت. محدودیت برداشت از ذخایر زیرزمینی آب باید با بازچرخانی درست آب جبران شود. تا کنون موفق شده‌ایم ۳۶ درصد آب مورد نیاز فضاهای سبز داخل تهران را با بازچرخانی آب تأمین کنیم و برنامه‌ریزی کرده‌ایم ظرف ۶ سال آینده این میزان را به ۱۰۰ درصد برسانیم و تمام آب مورد نیاز فضاهای سبز و بخش زیادی از آب مورد نیاز شست‌وشوی شهروندان را نیز از این طریق تأمین کنیم.

شهردار تهران درباره جزئیات فنی این طرح گفت: ایده این پروژه آن است که به‌جای انتقال تمام فاضلاب به تصفیه‌خانه‌های بزرگ مرکزی، در همان نقاطی که فاضلاب تولید می‌شود، واحدهایی کوچک برای تصفیه بخشی از پساب ایجاد شود؛ واحدهایی با مقیاس محدود، مجهز به سامانه پایش آنلاین و با قابلیت استفاده از آب تصفیه‌شده برای آبیاری فضاهای سبز یا مصارف صنعتی وابسته. این رویکرد چند مزیت هم‌زمان دارد؛ از جمله حجم ورودی فاضلاب به شبکه مرکزی کاهش پیدا می‌کند، انرژی کمتری برای انتقال مصرف می‌شود و فشار بر منابع آب شرب نیز کمتر می‌شود.

"تقسیم بار تصفیه" و "بازیابی منابع" نتیجه ایجاد واحدهایی کوچک برای تصفیه پساب

وی تأکید کرد: این راهکار بر دو اصل اساسی استوار است؛ "تقسیم بار تصفیه" و "بازیابی منابع". وقتی فاضلاب در همان محل تولید تصفیه شود، دیگر نیازی به صرف هزینه‌های سنگین برای انتقال، پمپاژ و نگهداری شبکه‌های وسیع لوله‌کشی نخواهد بود. مطالعات بین‌المللی نیز نشان داده‌اند که سیستم‌های غیرمتمرکز می‌توانند گزینه‌ای کارآمد، مقرون‌ به‌صرفه و پایدار برای کاهش فشار بر زیرساخت‌های متمرکز باشند.

زاکانی در ادامه با طرح پرسشی افزود: پرسش مهم این است که چگونه می‌توان کیفیت آب خروجی را تضمین کرد؟ پاسخ ما روشن است؛ طراحی بر پایه استانداردهای سخت‌گیرانه ملی و بین‌المللی انجام می‌شود و کنترل کیفیت به‌ صورت پایش آنلاین و بدون‌درنگ در هر واحد انجام می‌شود. علاوه بر این، نمونه‌برداری‌های دوره‌ای در آزمایشگاه‌های مستقل انجام و نتایج آن منتشر می‌شود تا اعتماد میان ناظران و شهروندان تقویت شود. در صورتی که کیفیت آب از حد مجاز پایین‌تر بیاید، سامانه هشدار فعال می‌شود و تیم فنی فوراً وارد عمل می‌شود.

وی درباره قابلیت اجرای طرح در همه مناطق تهران گفت: ممکن است این پرسش مطرح شود که آیا این رویکرد در همه محلات تهران قابل اجراست؟ پاسخ ما این است که بله، اما با ملاحظاتی. نخست، هزینه سرمایه‌گذاری اولیه و تأمین زمین مناسب در بافت‌های متراکم شهری چالشی جدی است. دوم، نیاز به نیروهای فنی آموزش‌دیده برای بهره‌برداری مستمر از هر واحد کوچک. سوم، ضرورت ارتقای فرهنگ عمومی و مشارکت اجتماعی در حفاظت از زیرساخت‌های محلی و چهارم، هماهنگی میان دستگاه‌های گوناگون شهری و زیست‌محیطی.

شهردار تهران در توضیح نحوه اجرای این پروژه اظهار کرد: رویکرد ما در برابر این چالش‌ها، اجرای مرحله‌ای پروژه است. ابتدا در محلاتی با شرایط فنی و اقتصادی مناسب‌تر آغاز کرده‌ایم، سپس با مشارکت بخش خصوصی و بهره‌گیری از الگوهای سرمایه‌گذاری خلاقانه، اجرای آن را به سایر مناطق گسترش می‌دهیم. همچنین پروژه‌های پایلوت در چند محله اجرا شده‌اند و اکنون در مرحله ارزیابی و بازخورد قرار داریم تا ظرفیت مدیریت محلی را تقویت کنیم. در کنار آن، اطلاع‌رسانی شفاف و گفت‌وگوی مستمر با مردم، کلید موفقیت و پایداری این طرح است.

زاکانی افزود: تجربه ما نشان داده است که این راهکار صرفاً نظری نیست؛ در عمل نیز نتایج مثبتی به همراه داشته است. در برخی کلان‌شهرهای جهان، سیستم‌های غیرمتمرکز در کنار شبکه‌های مرکزی به کار گرفته شده‌اند و امکان بازیابی آب محلی را فراهم کرده‌اند. در مواردی حتی واحدهای کوچک تصفیه در ساختمان‌ها نصب شده‌اند تا پساب در همان منطقه مورد استفاده قرار گیرد. مطالعات فنی نیز تأیید کرده‌ که چنین راهکارهایی می‌توانند هزینه‌های سرمایه‌ای و عملیاتی را کاهش دهند و از انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری بیشتری برخوردار باشند.

وی تصریح کرد: هدف ما این است که این پروژه نه به‌ عنوان طرحی صرفاً مهندسی بلکه به‌مثابه تحولی ساختاری در اداره شهر دیده شود. ما می‌خواهیم شهری مقاوم در برابر کم‌آبی، سبزتر و با شهروندانی آگاه و مشارکت‌جو بسازیم؛ شهری که هر محله‌اش سهمی واقعی در مدیریت منابع آب داشته باشد و بتواند الگویی برای کلان‌شهرهای مشابه در منطقه و جهان باشد.

یک اقدام کوچک در مقیاس محله می‌تواند نقطه آغاز تحولی بزرگ باشد

شهردار تهران تاکید کرد: من باور دارم که حتی یک اقدام کوچک در مقیاس محله می‌تواند نقطه آغاز تحولی بزرگ باشد. خواست و نظر مردم شرط اساسی و رمز موفقیت در همه کارهاست.

تخریب غیرانسانی منابع آبی غزه در جنایات رژیم غاصب اسرائیلی

براساس گزارش سایت شهر، زاکانی با اشاره به شرایط غزه گفت: در حالی که موضوع صحبت ما منابع آبی است، بر خود لازم می‌دانم به تخریب غیرانسانی تقریباً تمامی منابع آبی غزه در جنایات و نسل‌کشی محیط‌زیستی رژیم غاصب اسرائیلی اشاره کنم. هرچند به دلیل عزم و اراده قوی مردم غزه، این رژیم نتوانست علی‌رغم دو سال جنایت جنگی و نسل‌کشی، مردم قهرمان فلسطین را تسلیم نماید و مجبور به تن دادن به آتش‌بس شد. همین‌جا برخود فرض می‌دانم از بزرگی و عظمت مردم فلسطین یاد کنم و جنایت اسرائیل را در غزه محکوم کنم و از همه ملت‌های آزادی‌خواه در کره خاکی تشکر کنم.

*