بحران جدید عناصر خاکی کمیاب

عرضه جهانی عناصر خاکی کمیاب ایتریوم به دلیل محدودیت‌های صادراتی چین، رو به کاهش است و این وضعیت، نگرانی‌هایی را در مورد کمبود و افزایش هزینه‌ها و آسیب دیدن تولید هوافضا، انرژی و نیمه‌رساناها، ایجاد کرده است.

به گزارش ایسنا، چین که منبع اصلی عرضه عنصر مورد استفاده در آلیاژهای ویژه موجود در موتورها و همچنین پوشش‌های محافظ در برابر دماهای بالا است، در آوریل صادرات این عنصر را به همراه ۶ عنصر خاکی کمیاب دیگر به تلافی تعرفه‌های آمریکا محدود کرد.

در حالیکه دیدار ماه گذشته دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، امیدهای این صنعت را برای جریان مطمئن‌تر مواد حیاتی افزایش داد، اما این اختلاف هنوز به طور کامل حل نشده است. بنابراین، اگرچه، چین از آن زمان برخی از محدودیت‌های صادرات عناصر کمیاب خاکی را متوقف کرده، اما کنترل‌های آوریل همچنان پابرجاست و در فقدان توافق میان آمریکا و چین، سوالاتی را در مورد دسترسی صنایع آمریکا به این منابع، مطرح می‌کند.

چهار بازرگان عناصر کمیاب خاکی و «الی ساکلاتولا»، تحلیلگر نشریه بین المللی آرگوس، اظهار کردند: این کنترل‌ها که صادرکنندگان را به اخذ مجوز از پکن ملزم می‌کند، خروج ایتریوم از چین را دشوار کرده است.

«ساکلاتولا» گفت: مجوزهای صادر شده تاکنون برای محموله‌های کوچک بوده و هنوز تاخیرهای طولانی در تحویل مواد وجود دارد. این تحلیلگر اظهار کرد: بدون یقین، کنترل‌های صادراتی چین باعث ایجاد مشکل در زمینه تامین ایتریوم شده که چندین ماه است ادامه دارد.

داده‌های نشریه آرگوس، نشان داد که قیمت‌های اروپایی اکسید ایتریوم که برای ساخت پوشش‌های محافظ حرارتی استفاده می‌شود، از ژانویه، ۴۴۰۰ درصد رشد یافته و قیمت‌های چینی، در این دوره ۱۶ درصد افزایش یافته است.

انجمن صنایع هوافضای آمریکا، اعلام کرد ایتریوم برای پیشرفته‌ترین موتورهای جت جهان، ضروری است و با واشنگتن برای گسترش عرضه داخلی همکاری می‌کند.

دو منبع صنعتی اعلام کردند کمبودها همچنین نگرانی عمده‌ای برای صنعت نیمه‌ رسانا هستند که از ایتریوم به عنوان پوشش محافظ و عایق استفاده می‌کند. یکی از آنها شدت کمبود را ۹ از ۱۰ توصیف کرد.

«ریچارد تورستون»، مدیرعامل شرکت «گریت لیکس سمیکونداکتور» گفت: کمبود ایتریوم زمان تولید را طولانی‌تر می‌کند، هزینه‌ها را افزایش می‌دهد و تجهیزات را ناکارآمدتر می‌کند، اگرچه توقف فوری امکان پذیر نیست. وی افزود که مشکلات احتمالا برای تولیدکنندگان بزرگتر، بدتر خواهد بود.

پوشش‌های ایتریوم علاوه بر موتورهای هواپیما و نیمه‌رساناها، در نیروگاه‌های گازی برای محافظت از پره‌های توربین در برابر دماهای بالا استفاده می‌شوند.

داده‌های گمرکی تا سپتامبر نشان داد که صادرات ایتریوم چین به آمریکا از اوایل سال میلادی جاری شروع به کاهش کرد و پس از کنترل‌های آوریل، به طور کامل متوقف شد.

یک بازرگان ایتریوم، گفت: صادرات این ماده به سایر نقاط جهان در همین مدت حدود ۳۰ درصد کاهش یافته، اما بعید است که عرضه به آمریکا، جریان یابد زیرا شرکت‌ها یا تاجران نگرانند که چین در اقدامی تلافی‌جویانه محموله‌های خود را محدود کند.

یک بازرگان عناصر خاکی کمیاب که به دلیل حساسیت موضوع از افشای نام خودداری کرد، به رویترز گفت: ذخایر آنها از ۲۰۰ تن، به پنج تن کاهش یافت. دیگری گفت که موجودی آنها تمام شده است.

بر اساس گزارش رویترز، سازمان زمین‌شناسی آمریکا در گزارشی در ژانویه اعلام کرد آمریکا تمام ایتریم مورد نیاز خود را وارد می‌کند که ۹۳ درصد آن مستقیما از چین می‌آید و مابقی از موادی ساخته می‌شود که ابتدا در چین فرآوری شده‌اند.

*