«مصرف تفننی مواد» و «رفتارهای جنسی پرخطر»

رییس اداره پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد وزارت بهداشت نسبت به مصرف تفننی مواد و در پی آن افزایش رفتارهای پرخطر جنسی بویژه در میان جوانان هشدار داد؛ رفتاری که به گفته مسئولان، الگوی انتقال HIV را به‌طور جدی تغییر داده و با پیام‌های فریبنده فضای مجازی در حال تشدید است.

به گزارش ایسنا، دکتر سید ابراهیم قدوسی ضمن هشدار جدی به نسل زد درباره پیام‌های گمراه‌کننده فضای مجازی، تأکید کرد: مصرف تفننی مواد و رفتارهای جنسی پرخطر اصلی‌ترین عوامل افزایش ریسک ابتلا هستند و شایعه «تقویت عملکرد جنسی با مواد مخدر» کاملاً غیرعلمی و فریبنده است.

وی با اشاره به تغییر الگوی بروز موارد جدید اچ‌آی‌وی در کشور اظهار کرد: تا پیش از مداخلات گسترده بهداشتی، بیش از ۷۰ درصد بروز جدید اچ‌آی‌وی ناشی از اعتیاد تزریقی بود.

قدوسی گفت: با مجموعه اقداماتی که طی سال‌های گذشته در کشور اجرا شد ــ از جمله آموزش‌های گسترده، اطلاع‌رسانی هدفمند و راه‌اندازی مراکز کاهش آسیب ــ به کنترل مؤثر اعتیاد تزریقی و مخاطرات ناشی از آن انجامید.

قدوسی افزود: با در دسترس قرار دادن لوازم بهداشتی یک‌بارمصرف و ارائه آموزش‌های صحیح، توانستیم رفتارهای پرخطر را مدیریت کنیم و از این طریق بروز اچ‌آی‌وی را در این گروه به شکل قابل توجهی کاهش دهیم. آخرین آمار در شش‌ماهه نخست سال نشان می‌دهد که تنها حدود ۷ درصد بروز جدید اچ‌آی‌وی مربوط به اعتیاد تزریقی است.

رئیس اداره پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درباره وضعیت کمپ‌های ترک اعتیاد نیز توضیح داد: مراکز اقامتی میان مدت (کمپ‌ها) عمدتاً توسط سازمان بهزیستی و شهرداری‌ها مدیریت می‌شوند. با این حال، تیم‌های گروه مدیریت بیماریهای واگیر دانشگاه‌های علوم پزشکی به این مراکز مراجعه می‌کنند؛ به مدیران و افراد حاضر آموزش می‌دهند، لوازم بهداشتی و تست‌ اچ‌آی‌وی ارائه می‌کنند و در صورت تمایل داوطلبانه افراد، آزمایش انجام می‌شود.

وی در بخش دیگری از گفت‌وگو به نقش فضای مجازی در حوزه اعتیاد اشاره و تصریح کرد: فضای مجازی نقشی دوگانه دارد. از یک سو امکان اطلاع‌رسانی علمی، دقیق و به‌روز از سوی نظام بهداشتی و آموزشی کشور را فراهم می‌کند و می‌تواند به تقویت رفتارهای پیشگیرانه کمک کند. از سوی دیگر، سوداگران مواد مخدر با سوءاستفاده از همین فضا، محتواهایی تولید می‌کنند که می‌تواند جوانان را به سمت مصرف مواد سوق دهد. راهکار ما آموزش مؤثر و توانمندسازی جوانان است تا در برابر این پیام‌ها مقاومت کنند.

رئیس اداره پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد وزارت بهداشت با اشاره به پیام‌های گمراه‌کننده‌ای که به‌خصوص برای نسل زد منتشر می‌شود، از جمله اینکه «مصرف تفننی مواد آسیبی ندارد» تأکید کرد: شکل گیری اعتیاد عموما روندی تدریجی است و اولین مصرف معمولاً در جمع دوستان یا تحت فشار همسالان آغاز و به مرور زمان به اعتیاد ختم می‌شود.

قدوسی تاکید دارد: این باور که یک‌بار مصرف یا مصرف تفننی بی‌خطر است، کاملاً غلط است. بررسی های علمی نشان داده که حتی یک‌بار مصرف مواد یا الکل می‌تواند تهدید جدی برای سلامت جسم و روان باشد.

وی ادامه داد: مصرف تفننی معمولاً به مرور فواصل کوتاه‌تر پیدا می‌کند و در نهایت فرد را به سمت وابستگی می‌برد. گرچه بسیاری از افراد می‌توانند با کمک متخصصان یا حتی بدون آن به توقف مصرف مواد ختم برسند، اما درصد قابل‌توجهی نیز دچار بیماری مزمن اعتیاد می‌شوند که زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی‌شان را مختل می‌کند.

رییس اداره پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد وزارت بهداشت گفت: باید این پیام را به نسل جوان منتقل کنیم که اثرات کوتاه مدت مصرف مواد فریبنده بوده، در برابر عوارض سنگین و طولانی‌مدت آن و ریسک اتلاف همه آینده فردی، خانوادگی و اجتماعی، ارزشی ندارد.

وی با اشاره به تغییر الگوی انتقال HIV گفت: اگر در گذشته انتقال ویروس عمدتاً از طریق اشتراک ابزارهای آلوده صورت می‌گرفت، امروز الگوی انتقال به سمت رفتارهای مخاطره آمیز جنسی تغییر کرده است؛ در این شرایط تأثیرات مصرف الکل و مواد محرک نوظهور که بعضا به شکل فرآورده های دارویی و بسته بندی های فریبنده عرضه می شوند بر تصمیم‌گیری، کنترل رفتار و سلامت روان فرد اثر گذاشته، می‌تواند جوانان را به سمت رفتارهای پرخطر و افزایش ریسک ابتلا سوق دهد.

قدوسی با تاکید بر لزوم روند درمان بدون وقفه اچ آی وی ادامه داد: تداوم درمان و اطمینان از کاهش بار ویروسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا موارد مقاوم به درمان کاهش یافته و کنترل بیماری در سطح کشور میسر گردد.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی تأکید کرد: فراهمی این خدمات تشخیصی و درمانی در زندان‌ها برگرفته از اصول اخلاقی و حقوق انسانی و مبتنی بر آموزه های دینی و قانون اساسی است و البته سازمان زندان‌ها در این حوزه همکاری کامل دارد.

قدوسی در بخش دیگری از گفت‌وگو، در پاسخ به پرسشی درباره اقدامات حوزه اعتیاد و رفتارهای جنسی پرخطر در ارتباط با ویروس HPV، توضیح داد: در همه ویروس‌هایی که از طریق رفتارهای پرخطر منتقل می‌شوند، اصل واحدی وجود دارد و آن آموزش، اطلاع‌رسانی و توانمندسازی افراد برای پرهیز از رفتارهای جنسی پرخطر و محافظت نشده است. بنابراین از منظر بهداشت روانی و رویکردهای پیشگیرانه، سازوکارها در کنترل اچ‌آی‌وی و HPV مشترک و مشابه است.

وی افزود: پیام ما روشن است و آن اینکه فرد باید بداند که رفتار پرخطر و محافظت نشده جنسی همیشه با ریسک همراه است و بدین لحاظ توسعه آگاهی عمومی با هدف پرهیز از رفتارهای مخاطره آمیز و لزوم مسئولیت‌پذیری آحاد جامعه، اساس پیشگیری است.

*