«ایران پس از مغولان»

کتاب «ایران پس از مغولان» با ترجمه سیدابوالفضل رضوی راهی بازار کتاب شد.

به گزارش ایسنا، کتاب «ایران پس از مغولان» زیر نظر سوسن بابایی و با ترجمه سیدابوالفضل رضوی در ۴۵۶ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۶۹۰ هزار تومان در انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.

در معرفی این کتاب آمده است: این کتاب هشتمین جلد از مجموعه ۱۱ جلدی «The Idea Of Iran» است که توسط انتشارات آی.بی.تاوریس در لندن منتشر شده است. «تولد امپراتوری پارس»، «عصر پارتیان»، «دوره ساسانی»، «ظهور اسلام»، «ایران در اوایل دوره اسلامی»، «عصر سلجوقیان»، «برآمدن مغولان»، «ایران پس از مغولان»، «سده تیموری»، «ایران صفوی در عصر امپراتوری‌ها» و «رقابت حاکمیت در ایران قرن هجدهم» عناوین این مجموعه هستند که با چاپ «ایران پس از مغولان» تاکنون ترجمه ۱۰ عنوان آن توسط امیرکبیر چاپ شده است. «ایران صفوی در عصر امپراتوری‌ها» اثر چارلز ملویل با ترجمه خسرو خواجه‌نوری و ندا هنرمندی نهمین عنوانی بود که آبان‌ماه امسال از این مجموعه عرضه شد.

مجموعه «ایده ایرانی» درباره دوره‌های مختلف تاریخ ایران است که توسط گروهی از پژوهشگران نوشته شده و تفکر و عقاید موجود در دوره‌های مختلف را بررسی‌ کرده‌اند. این بررسی‌ها در قالب مقالاتی عرضه شده‌اند که زوایای کمتر دیده‌شده تاریخ ایران را کندوکاو می‌کنند. به این ترتیب نویسندگان مقالات کتاب‌های این مجموعه، هویت ایرانی را از گذر یافته‌های جدید باستان‌شناسی و مدارک تاریخی، بررسی و تحلیل کرده‌اند.

کتاب «ایران پس از مغولان» با ۱۲ فصل یا مقاله، زیر نظر سوسن بابایی تهیه و تدوین شده است. بابایی پژوهشگر ایرانی مقیم خارج از کشور، متولد ۱۹۵۴، استادیار دانشکده تاریخ هنر دانشگاه میشیگان است که با دکترای تاریخ هنر، مشغول تدریس در رشته هنر و معماری اسلامی در دانشکده تاریخ هنر دانشگاه مورد اشاره است. معماری و هنرهای ایران باستان تا امروز یکی از شاخه‌های مطالعات و پژوهش‌های اوست. نمایشگاه‌داری از دیگر مشغولیت‌های سوسن بابایی است.

مطالب این کتاب حاصل دو سمپوزیومی هستند که سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ در دانشکده مطالعات شرق آمریکا در لندن و تحت نظارت موسسه خاورمیانه لندن برگزار شدند. سوسن بابایی می‌گوید کنار هم گذاشتن مقالات این دو سمپوزیوم در یک جلد، مجموعه‌ای از تأملات علمی در رشته‌های مختلف را پدید آورده است؛ ازجمله در تاریخ، تاریخ هنر و معماری، ادبیات و تصوف.

عناوین ۱۲ گانه کتاب پیش رو از این قرارند: «ایده ایران» نوشته جورج لین، «مفهوم حکومت و تشکیل دولت در ایران عهد مغول» نوشته چارلز ملویل، «فراتر از تاریخ: رشیدالدین و پادشاهی ایرانی» نوشته استفان کامولا، «نگاهی اجمالی به نسخه خطی منحصر به فرد سفینه تبریز» نوشته علی‌اصغر سیدغراب، «تصاویر پادشاهی ایرانی بر کاشی‌های غیرمذهبی عصر ایلخانی» نوشته توموکو ماسویا، «دیدگاه در زمانی در برساخت پیشینه تصویرسازی در شاهنامه بزرگ مغولی» نوشته اولگا دیویدسون، «مقبره الجایتو و ارگ سلطانیه» نوشته مارکو جیووانی برمبیلا، «مکتب مراغه و تاثیر آن بر علوم اسلامی پسامغول» نوشته توفیق حیدرزاده، «میان آهنگ ایرانی: از زوال مغول تا یورش تیمور» نوشته شیوان ماهندراجاه، «تصوف ایرانی در اواخر عصر مغول و اوایل عصر تیموری، از علاءالدوله سمنانی تا شاه قاسم انوار» نوشته لئونارد لویسون، «معماری دوران فترت: سهم مظفریان، جلایریان و آل کرت» نوشته برنارد اوکِین و «شعر روایی فارسی در سده هشتم و اوایل سده نهم و میراث شاهنامه فردوسی» نوشته جولیا روبانویچ.

در قسمتی از این کتاب می خوانیم: «سر به‌ داران

خاستگاه سر به داران در هاله‌ای از اسطوره است. نویسندگان گزارش‌هایی را درباره پیدایش آنان به هم بافته‌اند که ریشه اندکی در واقعیت دارند. خاستگاه سر به داران به قیام خارق‌العاده شیعیان برمی‌گردد؛ جایی که دو برادر با اسامی احتمالی حسن و حسین علیه مغولان و خواسته‌های نامشروع آنان (شراب و زن) به پا خاستند. محل وقوع قیام در شهر بیهق در خراسان و در دوره نابسامان پس از مرگ ابوسعید بهادر (م. ۱۳۳۵/ ۷۳۶ ه.ق) آخرین ایلخان مغول رخ داد که به تأسیس حکومت محلی کوچکی منجر شد. ابتدا سر به داران خود را با راهزنی و یاغی‌گری سرگرم کردند؛ از این رو به نام سر به دار را بر خود نهادند. پر واضح است که سربه داران در ابتدا از بیان اصالت خود طفره می‌رفتند؛ «شاید نیمه شیعه و نیمه سنی» بودند. حکومت سر به داری پس از گذشت ۲۵ سال به یک حکومت شیعه اثنی عشری تبدیل شدند.

راهزنان با شیخ حسن جوزی، صوفی متنفذ و کاریزماتیک، متحد شدند. اما گفتنی است که تمایل شیخ به تشیع نامشخص است و پیروان او را شیخیه می‌نامیدند. در ۷۴۳ ه.ق/۱۳۴۲ سر به داران و شیخیه به سوی هرات لشکر کشیدند و حوالی تربت حیدریه با آل کرت رویارو شدند. آل کرت، تحت فرمان معزالدین پیروز میدان شد و به طریقی به دست متحدان سر به دار خود به قتل رسید. پس از آن، برای دو دهه سربه داران و شیخیه بر اتحاد سست خود پافشاری کردند و سلسله‌ای از اقدامات خصمانه گریبانگیر طرفین اتحاد شد. سر به داران در سبزوار سکنی گزیدند و در ۷۶۳ ه.ق/۱۳۶۲ خواجه علی موید، به اتحاد سست سربه داران و شیخیه در سبزوار پایان داد و خود کنترل منطقه را به دست گرفت. وی تشیع را مذهب رسمی حکومت اعلام کرد؛ مذهب رسمی آن‌ها تا آن زمان تسنن بود و به سبک اهل سنت سکه ضرب می‌کردند. علی موید شیخیه را قتل عام کرد و بازماندگان ایشان نزد آل کرت و آل مظفر در هرات و فارس پناه گرفتند.

*