سیگنال تغییر سیاست پولی مهم‌تر از تغییر فرد

یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به انتصاب عبدالناصر همتی به‌عنوان رئیس‌کل جدید بانک مرکزی گفت: این انتصاب بیش از آنکه صرفا یک جابه‌جایی مدیریتی باشد، حامل سیگنال تغییر در رویکرد سیاست پولی است؛ تغییری که بازار سرمایه آن را از مسیر نرخ بهره، سیاست ارزی و نحوه مدیریت نقدینگی ارزیابی می‌کند.

ابراهیم سماوی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به بازتاب‌های اولیه بازار نسبت به انتشار خبر انتصاب عبدالناصر همتی به ریاست بانک مرکزی، گفت: بازار سرمایه معمولاً با اسم‌ها هیجان‌زده نمی‌شود، بلکه تلاش می‌کند قواعد بازی جدید را شناسایی و با آن تطبیق پیدا کند. آنچه برای بورس اهمیت دارد، نه تغییر فردی، بلکه سیگنال تغییر در رویکرد سیاست‌گذاری پولی است.

او افزود: بورس در سال‌های اخیر با یک ریسک مزمن دست ‌و پنجه نرم کرده و آن نااطمینانی سیاستی بوده است؛ از ناپایداری در تصمیمات ارزی گرفته تا ابهام در نرخ بهره و نبود یک روایت منسجم از سوی سیاست‌گذار پولی. این موارد مستقیماً بر رفتار سرمایه‌گذاران اثر گذاشته‌اند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه اثرگذاری بانک مرکزی بر بورس از سه کانال اصلی صورت می‌گیرد، توضیح داد: کانال اول نرخ بهره است. بازار منتظر است ببیند تیم جدید بانک مرکزی آیا به سمت انضباط پولی واقعی حرکت می‌کند یا خیر؛ یعنی کنترل اضافه‌ برداشت بانک‌ها، شفاف‌سازی بازار پول و استفاده مؤثر از نرخ بهره به‌عنوان ابزار سیاست‌گذاری. این موضوع اثر مستقیم بر بازار سرمایه دارد.

سماوی ادامه داد: کانال دوم، سیاست ارزی است. باید تاکید کرد که بورس لزوما به دنبال دلار بالاتر نیست، بلکه به دنبال سیاست ارزی پایدار است. حدود ۷۰ درصد ارزش بازار سرمایه به شرکت‌های کامودیتی‌محور وابسته است و تجربه نشان داده سرکوب دستوری ارز، در نهایت منجر به فشرده‌شدن بازار و جهش‌های ناگهانی ارزی می‌شود که هم به بازار ارز و هم به بازار سرمایه آسیب می‌زند.

او افزود: بهترین رویکرد، حرکت به سمت تک‌ نرخی شدن ارز یا حداقل کاهش شکاف نرخ‌ها و شفاف شدن فرآیند عرضه و تقاضاست. این موضوع برای بورس بسیار مهم‌تر از افزایش مقطعی نرخ ارز است.

این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به سومین کانال اثرگذاری بانک مرکزی گفت: کانال سوم، نقدینگی است. حجم بالای تزریق پول در ماه‌های اخیر اثر خود را ابتدا در بازار ارز و سایر بازارهای موازی نشان داده، اما بازار سرمایه امروز آن‌ قدر بالغ شده که تفاوت بین «پول داغ» و نقدینگی پایدار را تشخیص دهد. پولی که صرفا برای نوسان‌گیری وارد می‌شود، سریع خارج خواهد شد، اما نقدینگی‌ که با هدف سرمایه‌گذاری و کمک به تولید وارد شود، می‌تواند مبنای یک بازار پایدار باشد.

سماوی درباره شخصیت و سوابق عبدالناصر همتی نیز گفت: برای بازار سرمایه، سابقه و ذهنیت رئیس کل بانک مرکزی اهمیت بالایی دارد. سیاست پولی صرفا مجموعه‌ای از فرمول‌ها نیست، بلکه بازتاب ذهنیت سیاست‌گذار است. آقای همتی را می‌توان یک مدیر تکنوکرات کلاسیک دانست؛ مدیری که اهل عدد، گزارش و مداخله مستقیم است.

او افزود: سوابق ایشان در بیمه مرکزی، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نشان می‌دهد با ساختارهای بزرگ آشناست و از تصمیمات پرهزینه ابایی ندارد. این ویژگی می‌تواند هم فرصت باشد و هم ریسک.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رویکرد کنشگرایانه همتی در دوره‌های گذشته گفت: در مقاطعی که انتظارات تورمی افزایش یافته، ایشان ترجیح داده وارد میدان شود و کنترل را در دست بگیرد. بنابراین ممکن است دوباره شاهد تصمیمات سریع و بعضاً ضربتی باشیم.

سماوی تصریح کرد: ذهنیت آقای همتی به ‌طور سنتی پول ‌محور است و بازار سرمایه اولویت تاریخی ایشان نبوده است. تمرکز اصلی او در دوره‌های گذشته بر مهار تورم و کنترل ارز بوده، هرچند در برخی مقاطع موفقیت کامل حاصل نشده است. برخی تحلیل‌ها مبنی بر پوشش کسری بودجه از طریق نوسانات ارزی بیشتر جنبه رسانه‌ای دارد تا کارشناسی.

وی ادامه داد: انتظار نمی‌رود بانک مرکزی در شرایط فعلی، بازار سرمایه را در اولویت نخست قرار دهد و جمع‌بندی سیاست‌ها احتمالاً به سمت مدیریت عرضه در بازار ارز خواهد رفت. این تغییر نشان می‌دهد دولت دست‌کم در کوتاه‌مدت عزم خود را برای کنترل بازار ارز جزم کرده است.

*