«روسلینی» روی پرده زنده شد!

ایزابلا روسلینی در جشنواره فیلم رم از مستند تازه‌ای درباره پدرش، روبرتو روسلینی، با عنوان «بیش از یک زندگی» رونمایی کرد؛ فیلمی که با استفاده از آرشیوهای شخصی، نامه‌ها و تصاویر دیده‌نشده، چهره انسانی فیلم‌ساز بزرگ نئورئالیسم ایتالیا را نشان می‌دهد.

به گزارش ایسنا، ایزابلا روسلینی در مراسم نمایش جهانی مستند «روبرتو روسلینی – بیش از یک زندگی» در جشنواره فیلم رم شرکت کرد و در نشست خبری این فیلم گفت: «پدرم از اینکه او را هنرمند نامگذاری کنند بیزار بود، می‌خواست به‌عنوان یک انسان دیده شود. در این فیلم دوباره او را یافتم، فراتر از افسانه‌ای که از او ساخته بودند. این اثر حقیقت وجودی او را بیان می‌کند.»

مستند «روبرتو روسلینی – بیش از یک زندگی» اثری است که به‌طور کامل از فیلم‌های آرشیوی ساخته شده و با استفاده از تصاویر دیده‌نشده، صداهای ضبط‌شده و نامه‌هایی که هنرمندان معاصر آن‌ها را می‌خوانند، پرتره‌ای تازه از فیلم‌سازی بازمی‌سازد که در تلاش برای گریز از اسطوره‌ای بود که پیرامونش شکل گرفته بود.

این فیلم عمدتا بر ۲۰ سال پایانی کمتر شناخته‌شده زندگی روسلینی تمرکز دارد.

سه کارگردان ایتالیایی این پروژه شامل ایلاریا د لائورنتیس، رافائله برونتی و آندریا پائولو ماسارا گفته‌اند که هدفشان کاوش در آزادی فکری و شور خلاقانه‌ای بوده است که آثار روسلینی را فراتر از مرزهای نئورئالیسم تعریف می‌کرد.

برونتی درباره روند دشوار تولید گفت: «فیلم هم‌زمان نوشته، تدوین و ساخته می‌شد و هر سه ما دو سال و نیم با مهارت‌های متفاوت کار کردیم. راستش را بخواهید، این روش را به کسی توصیه نمی‌کنم!»

نتیجه‌ کار مجموعه‌ای از نامه‌های خصوصی، بخش‌هایی از برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های خانوادگی است.

کارگردانان برای روایت داستان، ساختاری مینیمالیستی انتخاب کردند که در آن کلمات خود روسلینی خط روایی فیلم را شکل می‌دهد.

برای بازآفرینی صدای اطرافیان او، از بازیگرانی دعوت شده تا نامه‌ها و دفترچه‌های واقعی آن‌ها را بخوانند. ایزابلا روسلینی در فیلم حضور دارد، در حالی که کاسیا اسموتنیاک صدای اینگرید برگمن (مادر ایزابلا) و پیر لوئیجی جیگانته صدای فیلم‌بردار و همراه روسلینی، آلدو تونتی را اجرا می‌کند.

نمایش این مستند در جشنواره رم با استقبال روبه‌رو شد و اکران عمومی آن در ایتالیا از اوایل نوامبر آغاز می‌شود.

روبرتو روسلینی که پدرش آنجولو جوزپه، معمار اولین تالار سینما در رم بود، روز هشتم می ۱۹۰۶ در این شهر متولد شد.

این فیلم‌ساز ماندگار تاریخ سینما از کودکی در سالن تاریکی که پدرش طراحی کرده بود، ساعت‌ها به تماشای فیلم‌های کوتاه آماتوری می‌نشست. او که سال‌های طلایی زندگی‌ خود را تحت حکومت فاشیستی موسولینی گذراند، در ۳۴ سالگی به‌عنوان تدوین‌گر، دوبلور و فیلم‌نامه‌نویس پا به دنیای سینما گذاشت.

روسلینی خیلی زود همه‌ رموز کار را آموخت و پس از نوشتن فیلم‌نامه‌ «پیش درآمدی برای پس از نیمروز فاون»، ساخت اولین فیلم خود را آغاز کرد. او که از همان ابتدا خود را به‌عنوان یک فیلم‌نامه‌نویس و فیلم‌ساز موفق نشان داده بود، در سال ۱۹۴۵ با همکاری فدریکو فلینی فیلم‌نامه‌ «رم، شهر بی‌دفاع» و «پاییزا» را نوشت و در همین سال‌ها هم این دو فیلم مشهور را جلو دوربین برد.

او در جوانی سه فیلم با نگاه فاشیستی را کارگردانی کرد که در آینده به هنگام نوشتن کارنامه خود برای نشریه «کایه‌دو سینما» از اضافه کردن آنها به کارنامه‌ خود امتناع کرد. روسلینی طی سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۹ علاوه‌بر کارگردانی سینما، حضور در تئاتر را نیز تجربه کرد و به کارگردانی چند نمایش پرداخت.

از دیگر فیلم‌های این دوره می‌توان به «از خودی‌ها» در سال ۱۹۴۶ و «آلمان، سال صفر» در سال ۱۹۴۷ اشاره کرد. بسیاری از کارشناسان و منتقدان دهه‌ ۵۰ و ۶۰ سینمای اروپا، روسلینی را از بزرگترین کارگردانان تاریخ سینمای ایتالیا می‌دانند و او را عامل موفقیت و تولد دوباره‌ سینمای ایتالیا در دوره پس از جنگ معرفی می‌کنند.

روسلینی در کنار فیلم‌سازان بزرگی چون ویسکونتی، فلینی و دسیکا از بزرگ‌ترین کارگردانان سینمای ایتالیا و آغازگر موج نو این سینما به شمار می‌رود.

این کارگردان پرآوازه فیلم «استرامبولی، سرزمین خدا» را با بازی اینگرید برگمن ساخت. این فیلم داستان کارین زنی فراری از لیتوانی است که همسر ماهی‌گیر ایتالیایی بی‌نوایی می‌شود تا از زندانی شدن در یک اردوگاه بگریزد، اما خود را در تله‌ی استرامبولی یک جزیره‌ی دورافتاده آتش‌فشانی می‌یابد.

روسلینی در سال ۱۹۵۹ پس از جدایی از برگمن یکی از پیچیده‌ترین و زیباترین کارهای سینمایی خویش را به نام «ژنرال دلاروره» با بازی سینماگر بزرگ ایتالیایی ویتوریو دسیکا به پرده درآورد. این فیلم برنده‌ی جوایز متعددی از جمله جایزه‌ی شیر طلای ونیز ۱۹۵۹، جایزه بهترین فیلم از دوید دوناتلو از انجمن روزنامه‌نویسان سینمایی ایتالیا در سال ۱۹۶۰ شد.

در سال ۱۹۶۳ روسلینی اعلام کرد که از سینما کنار خواهد رفت و تنها به کارهای تلویزیونی خواهد پرداخت تا آموزش فرهنگی را گسترش دهد و چندین فیلم زندگی‌نامه‌ای و فیلم کوتاه برای تلویزیون ساخت.

در سال‌های پایانی روسلینی دو فیلم «سال یکم» و «مسیحا» را نیز ساخت که در «سال یکم» (۱۹۷۴) او زندگینامه‌ آلچید دو گاسپری را به تصویر کشید.

روسلینی طی چند دهه فعالیت سینمایی موفق به کسب عناوین و جوایز معتبری شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به جایزه بزرگ جشنواره کن در سال ۱۹۴۶، جایزه‌ بزرگ جشنواره‌ لوکارنو در سال ۱۹۴۸ و شیر طلای ونیز در سال ۱۹۵۹ اشاره کرد.

روبرتو روسلینی روز سوم ژوئن ۱۹۷۷ در سن ۷۱ سالگی در شهر رم درگذشت.

*