شوک تعرفه‌ای آمریکا بر تجارت جهانی

بازگشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید در سال ۲۰۲۵، سالی پر تب و تاب را برای تجارت جهانی آغاز کرد؛ سالی که با موجی از تعرفه‌ها علیه شرکای تجاری ایالات متحده همراه بود و مالیات بر واردات را به بالاترین حد خود از زمان رکود بزرگ رساند، بازارهای مالی را آشفته کرد و دورهایی از مذاکرات بر سر قراردادهای تجاری و سرمایه‌گذاری را به دنبال داشت.

به گزارش ایسنا، سیاست‌های تجاری ترامپ و واکنش جهانی به آنها در سال ۲۰۲۶ همچنان ادامه خواهد داشت اما با چالش‌های گسترده‌ای روبرو خواهد بود.

طبق گزارش «آزمایشگاه بودجه ییل» (Yale Budget Lab)، اقدامات ترامپ که با هدف احیای پایگاه تولیدی رو به زوال آمریکا انجام شد، میانگین نرخ تعرفه را از کمتر از سه درصد در پایان سال ۲۰۲۴، به حدود ۱۷ درصد در سال ۲۰۲۵، افزایش داد.

این اقدامات رهبران جهان را که به دنبال توافق با نرخ‌های پایین‌تر بودند، اغلب در ازای وعده میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری آمریکا، به واشنگتن کشاند. توافق‌های اولیه با تعدادی از شرکای تجاری اصلی از جمله اتحادیه اروپا، انگلیس، سوئیس، ژاپن، کره جنوبی، ویتنام و کشورهای دیگر منعقد شد اما به ویژه توافق نهایی با چین با وجود چندین دور مذاکره و دیدار رو در رو میان دونالد ترامپ و شی جین پینگ، همتای چینی او، همچنان در فهرست توافقات انجام نشده باقی ماند.

اتحادیه اروپا به دلیل توافق برای اعمال تعرفه ۱۵ درصدی بر صادرات خود و تعهد مبهم به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ آمریکا، مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت. از آن زمان، صادرکنندگان و اقتصادهای اروپایی به کمک معافیت‌های مختلف و توانایی در یافتن بازارهای دیگر، به طور گسترده با نرخ تعرفه جدید کنار آمده‌اند.

در همین حال، مازاد تجاری چین با عبور از تعرفه‌های ترامپ، از مرز یک تریلیون دلار گذشت زیرا این کشور موفق شد از وابستگی به آمریکا فاصله بگیرد، بخش تولیدش را به زنجیره ارزش بالاتر منتقل کند و از اهرمی که در مواد معدنی کمیاب به دست آورده بود، برای مقابله با فشار آمریکا یا اروپا برای مهار مازاد این کشور استفاده کند.

تجارت جهانی در سال ۲۰۲۶

یک نکته‌ مبهم بزرگ برای سال ۲۰۲۶ این است که آیا بسیاری از تعرفه‌های ترامپ باید پابرجا بمانند یا خیر. چالشی در مورد فرضیه‌ حقوقی جدید برای آنچه او تعرفه‌های متقابل بر کالاهای کشورهای مختلف و تعرفه‌های وضع‌ شده بر چین، کانادا و مکزیک مرتبط با جریان فنتانیل به آمریکا نامید، در اواخر سال ۲۰۲۵ در دیوان عالی آمریکا مطرح شد و انتظار می‌رود در اوایل سال ۲۰۲۶ تصمیم‌گیری شود.

دولت ترامپ اصرار دارد که در صورت شکست، می‌تواند برای حفظ تعرفه‌ها به مراجع قانونی معتبرتری مراجعه کند اما این مراجع دست و پا گیرتر بوده و اغلب دامنه محدودی دارند. بنابراین، شکست دولت آمریکا در دادگاه عالی ممکن است به مذاکرات مجدد در مورد توافق منعقد شده از ابتدای سال جاری تاکنون یا آغاز دوره جدیدی از عدم قطعیت در مورد سرنوشت تعرفه‌ها منجر شود.

مسلما، آنچه برای اروپا اهمیت دارد، روابط تجاری‌اش با چین است که سال‌ها مقصد قابل اعتمادی برای صادرکنندگان این منطقه بوده است. در همین حال، شرکت‌های اروپایی برای ورود بیشتر به بازار داخلی رو به رکود چین با مشکل مواجه شده‌اند. یکی از سوالات مهم برای سال ۲۰۲۶ این است که آیا اروپا سرانجام از تعرفه‌ها یا اقدامات دیگر برای رسیدگی به آنچه برخی از مقاماتش آن را عدم تعادل در روابط تجاری چین و اتحادیه اروپا می‌نامند، استفاده خواهد کرد یا خیر.

بر اساس گزارش رویترز، تلاش‌ها برای تحکیم نهایی یک توافق میان آمریکا و چین نیز بسیار مهم به نظر می‌رسد. تنش‌زدایی متزلزلی که در مذاکرات سال جاری حاصل شد، در نیمه دوم سال ۲۰۲۶ منقضی می‌شود و ترامپ و شی جین‌پینگ قرار است در طول سال، دو بار با هم دیدار کنند و در نهایت، توافق تجارت آزاد آمریکا با کانادا و مکزیک در سال ۲۰۲۶ در بحبوحه عدم قطعیت در مورد اینکه آیا ترامپ اجازه خواهد داد این پیمان از اعتبار ساقط شود یا سعی خواهد کرد آن را مطابق میل خود تغییر دهد، در حال بررسی است.

*